Amerikaanse maakindustrie in slecht weer door tariefheffingen

De Amerikaanse maakindustrie verkeert in zwaar weer. In november kromp de sector voor de negende maand op rij. Volgens de meest recente meting van Institute for Supply Management (ISM) daalde de PMI (Purchasing Managers’ Index) tot 48,2, onder de grens van 50 die expansie van krimp onderscheidt. Daarmee blijft de industrie — goed voor ongeveer 10 procent van de Amerikaanse economie — in krimpmodus.

De oorzaken zijn duidelijk. Fabrieken kampen met fors dalende ordervolumes en sterk oplopende inputkosten. De onzekerheid rond importtarieven lijkt de belangrijkste factor. Sinds mei zijn hevige heffingen van kracht op import van auto’s, auto-onderdelen en zwaar transportmaterieel; per 1 november trad opnieuw een nieuwe 25%-tariefmaatregel in werking voor middelzware en zware trucks en onderdelen. Volgens producenten in de transportsector heeft dit geleid tot ontslagen, verschuiving van productie naar het buitenland en permanent herzien van bedrijfsvoering.

Slechts een handvol subsectoren — onder meer computers, elektronica en machinebouw — melden enige groei. Tegelijkertijd krimpt onder meer de productie van houtproducten, transportmaterieel, textiel en chemie. Economisch klimaat en handelsverwarring remmen vooral de vraag naar bouw- en verwerkende materialen, zoals hechtingsmiddelen, sealants en elektrische componenten. Leveringsproblemen uit het buitenland en langere importtijden maken de situatie extra onzeker.

De kosteninflatie drukt ook zwaar: de inputkostenindex (prices-paid) steeg opnieuw, wat erop wijst dat producenten meer moeten betalen voor grondstoffen, onderdelen en transport. Voor veel bedrijven is het daardoor de realiteit geworden om personeel in te krimpen in plaats van uit te breiden. De werkgelegenheid kromp in november voor de tiende maand op rij.

Hoewel sommige onderdelen van de industrie — mede door investeringen in kunstmatige intelligentie — lichte vertekeningen laten zien, blijft het overwegend somber. De onzekerheid rond het tarieflandschap, mede versterkt door twijfels over de rechtmatigheid van de maatregelen door het Amerikaanse Hooggerechtshof, zorgt ervoor dat veel ondernemers terughoudend blijven. Volgens economen is het onwaarschijnlijk dat de industrie snel terugkeert naar de gloriejaren.

De Verenigde Staten lijken op dit moment gevangen in een spagaat: ze willen productie terughalen en de binnenlandse industrie versterken, maar de combinatie van tarieven, onzekerheid, stijgende kosten en krimpende vraag frustreert dat doel. Voorlopig blijft de Amerikaanse maakindustrie kwetsbaar — met forse gevolgen voor werkgelegenheid, investeringen en de bredere economische groei.