Catena-X en OPC Foundation bundelen krachten voor toekomstbestendige data-architectuur

De Catena-X Automotive Network Association en de OPC Foundation presenteren een gezamenlijke architectuurbenadering die de kloof tussen fabrieksvloer en toeleveringsketen moet dichten. Met hun nieuwe whitepaper Joint Integration Architecture Approach of Catena-X & OPC UA leggen beide organisaties de basis voor een standaard die data-uitwisseling in de maakindustrie fundamenteel verandert.

De druk op de maakindustrie neemt toe. Mondiale verstoringen in toeleveringsketens, strengere Europese regelgeving en de steeds bredere vraag naar transparantie en duurzaamheid maken een nieuwe digitale infrastructuur onvermijdelijk. Twee zwaargewichten – het Catena-X Automotive Network en de OPC Foundation – bundelen daarom hun krachten. Hun gezamenlijke whitepaper Joint Integration Architecture Approach of Catena-X & OPC UA beschrijft een referentiearchitectuur die data-uitwisseling van de fabrieksvloer tot in de hele supply chain mogelijk maakt.

De urgentie is niet alleen economisch, maar ook wettelijk. De Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) en de batterijverordening verplichten fabrikanten om vanaf 2027 een Digitaal Productpaspoort (DPP) te leveren voor batterijen groter dan 2 kWh en later ook voor andere productcategorieën. Dit paspoort vereist een enorme hoeveelheid data: van materiaalsamenstelling en CO₂-footprint tot herkomstinformatie. Zonder gestandaardiseerde data-uitwisseling wordt dit een onmogelijke opgave. Het whitepaper schetst dan ook een infrastructuur die niet alleen technische interoperabiliteit biedt, maar ook aansluit bij de eisen van data-soevereiniteit en compliance.

Dataspace voor de auto-industrie

Catena-X is in korte tijd uitgegroeid tot dé Europese dataspace voor de automotive sector. Het netwerk draait om gedecentraliseerde data spaces waarin bedrijven – groot en klein – hun data kunnen delen zonder de controle kwijt te raken.

Belangrijke bouwstenen zijn de Eclipse Dataspace Connector (EDC) (beheert contracten en toegangsrechten bij data-uitwisseling), Digital Twin Registry (DTR) (registreert digitale tweelingen en submodellen) en AAS Submodel Servers (maken gestandaardiseerde data (zoals productcarbon footprints) toegankelijk via REST-API’s).

Met deze combinatie biedt Catena-X een omgeving waar deelnemers veilig en gecontroleerd gegevens delen, gebaseerd op open standaarden en interoperabele datamodellen.

Machinekamer

Aan de andere kant staat de OPC Foundation, wereldwijd bekend van de OPC Unified Architecture (OPC UA). Sinds 2006 is dit hét raamwerk voor interoperabiliteit in industriële automatisering. Het succes is mede te danken aan de 160 Companion Specifications (CS) die de semantiek van uiteenlopende sectoren beschrijven: van spuitgietmachines en werktuigmachines tot houtbewerking en olie & gas.

Met de Cloud Reference Architecture heeft de OPC Foundation de laatste jaren een stap gezet richting supply chain-integratie. De architectuur maakt het mogelijk om machinegegevens via gestandaardiseerde protocollen naar de cloud te brengen, te combineren met andere bronnen en in digitale tweelingen te integreren.

De innovatie van het whitepaper zit in de manier waarop beide werelden worden samengebracht. Het resultaat is een referentiearchitectuur die shopfloor-data en supply chain-data in één consistent model verwerkt.

De kern is dat AAS-compliant submodellen kunnen worden geconverteerd naar OPC UA NodeSets. Deze NodeSets worden opgeslagen in de UA Cloud Library, een centrale vindplaats voor informatie-modellen. Het DTC AAS Repository maakt de data zowel via OPC UA- als AAS-API’s beschikbaar. En via de Eclipse Dataspace Connector worden data-offers gepubliceerd, met contractmanagement en semantische beschrijving via DCAT (een W3C-standaard).

Voor bedrijven die al met OPC UA werken, betekent dit dat zij relatief eenvoudig kunnen aansluiten op Catena-X zonder hun bestaande investeringen af te schrijven. Andersom krijgen Catena-X-deelnemers toegang tot de rijke informatie-modellen die de OPC-community in de afgelopen twintig jaar heeft opgebouwd.

Digitaal productpaspoort

Een concreet scenario is het digitale productpaspoort. Voor een batterijproducent betekent dit dat data niet alleen uit ERP-systemen komen, maar ook direct uit productieapparatuur (bijv. laad-/ontlaadcycli of temperatuurprofielen).

Op de fabrieksvloer worden de gegevens via OPC UA ontsloten. In de cloud worden deze gegevens gekoppeld aan AAS-submodellen en geregistreerd in Catena-X. Voor de supply chain ontstaat zo een uniform, gecontroleerd datamodel dat voldoet aan wettelijke eisen en toch de autonomie van elke deelnemer respecteert. Dit illustreert hoe de gecombineerde architectuur de kloof tussen operationele technologie (OT) en informatietechnologie (IT) daadwerkelijk overbrugt.

Catena-X staat niet op zichzelf. Onder de vlag van Manufacturing-X ontstaan inmiddels meerdere sector-specifieke dataspace-initiatieven, zoals Aerospace-X, Semiconductor-X en Factory-X. In Factory-X is een generiek integratiemodel ontwikkeld, de MX Port, met vijf functionele lagen: Discovery, Access & Usage Control, Gate, Converter, Adapter. De in het whitepaper beschreven aanpak past naadloos in dit model, waardoor toekomstige uitwisselbaarheid tussen verschillende “-X”-programma’s verzekerd is.

De integratie van Catena-X en OPC UA markeert een belangrijke stap richting een gestandaardiseerd en interoperabel datalandschap in de maakindustrie. Waar Catena-X excelleert in soevereine data spaces en supply chain-integratie, biedt OPC UA een volwassen en breed gedragen semantische laag vanuit de productie.

De combinatie maakt de weg vrij voor een nieuwe generatie digitale tweelingen, waarin fabrieksdata en supply chain-informatie samenkomen. Daarmee ontstaat niet alleen een antwoord op de eisen van vandaag, maar ook een schaalbare basis voor de uitdagingen van morgen – van circulaire economie tot geopolitieke schokken in de supply chain.