Schaarste aan stroom is obstakel voor bedrijven die willen groeien of elektrificeren

Als gevolg van de energietransitie wordt het aanbod van groene stroom steeds groter. Hierdoor komt het op steeds meer plekken in Nederland voor dat er onvoldoende netcapaciteit is om alle opgewekte stroom te kunnen transporteren. Hetzelfde geldt voor ondernemingen die een nieuwe of grotere aansluiting hebben aangevraagd. 

Doordat het stroomnet niet snel genoeg meegroeit, komt netcongestie in verschillende regio’s van Nederland steeds vaker voor. Zo verkopen netbeheerders regelmatig ‘nee’ aan bedrijven die hun stroomaansluiting willen vergroten, een nieuw pand met aansluiting willen bouwen of verder willen elektrificeren. Terwijl de nieuwe Energiewet pas in 2025 verlichting kan bieden, past de Autoriteit Consument & Markt (ACM) de regels nu al aan, met het oog op een grotere flexibiliteit in de afname en het aanbod van stroom. Hierdoor kunnen pieken en dalen beter worden opgevangen. Ook bedrijven zoeken samen met netbeheerders en lokale overheden naar oplossingen om de schaarse capaciteit slimmer te benutten. Dit blijkt uit een rapport van ABN AMRO waarin de bank oorzaken en oplossingen voor de groeiende druk op het elektriciteitsnet in kaart heeft gebracht.

De problemen op het stroomnet zijn voor een groot deel het gevolg van de energietransitie. Zo is de verwachting dat de vraag naar elektriciteit tot 2050 ruim zal verdubbelen. Het stroomnet groeit volgens ABN AMRO niet snel genoeg mee met de elektrificatie van de energievraag. Oorzaken daarvoor zijn langdurige vergunningstrajecten en een tekort aan gekwalificeerd personeel. Ook nemen schokken in de stroomproductie toe door de decentrale opwekking van bijvoorbeeld zonne- en windenergie bij wisselende weersomstandigheden. Door de enorme toename van het aantal zonnepanelen leveren deze soms meer stroom dan verbruikt wordt en het net kan opnemen. Hoewel er in veel gevallen nog wel fysieke ruimte beschikbaar is op lokale netten, kan die zijn gereserveerd voor bedrijven die in het verleden meer ruimte toebedeeld hebben gekregen dan ze effectief nodig hebben. Netbeheerders halen niet altijd al verstrekte ruimte terug ten gunste van andere klanten. Veel bedrijven zijn niet bereid deze onbenutte ruimte op te geven, omdat ze hem later nog nodig kunnen hebben om te groeien of processen te elektrificeren. Niettemin zijn netbeheerders nu al wettelijk verplicht de onbenutte gecontracteerde capaciteit aan andere bedrijven toe te wijzen. Hierop wordt een uitzondering gemaakt als bedrijven die eerder meer ruimte beschikbaar kregen, kunnen aantonen deze daadwerkelijk te gaan gebruiken.

Energiewet

De huidige wetgeving is volgens ABN AMRO niet geschikt voor een tijd waarin netcapaciteit schaars is en hernieuwbare energie een steeds grotere rol speelt. “In afwachting van de Energiewet past de ACM nu al in hoog tempo de wetgeving aan om de schaarse capaciteit van het elektriciteitsnet veel slimmer te benutten. Zo maakt zij het voor bedrijven mogelijk ‘tijdgebonden transportrechten’ te verwerven, zodat netcapaciteit kan worden benut als het stroomnet minder intensief wordt gebruikt”, vertelt Albert Jan Swart, sectoreconoom Industrie, Transport en Logistiek van ABN AMRO. “In de tussentijd kunnen ondernemers de pijn van bestaande belemmeringen verzachten door te investeren in oplossingen die nu al kunnen worden ingezet, zoals de eigen opwek van zonne- of windenergie, de inzet van aggregaten of batterijen of energiemanagementsystemen. Door samenwerking tussen bedrijven, netbeheerders en gespecialiseerde dienstverleners wordt het mogelijk om over enkele jaren ten volle van nieuwe wetgeving en steeds betere en goedkopere technologie te profiteren.”